© 2022 | Provincie Utrecht

Het is toegestaan gebruik te maken van teksten en informatie uit de magazines duurzame zorg mits contact wordt opgenomen met energiewerkplaats@provincie-utrecht.nl en verwezen wordt naar de bron (inclusief hyperlink). Afbeeldingen mogen niet gebruikt worden.

Voorbeeld 2

Het gefaseerd toepassen van isolatiemateriaal bij nog niet geïsoleerd leidingwerk van CV en warmwaterleiding bespaart per jaar circa 69.000 m³ gas. Een terugverdientijd van circa 23 maanden is door de stijgende energieprijs op dit moment teruggebracht tot circa 10 maanden.

Voorbeeld 1

Het gefaseerd vervangen van traditionele verlichting door ledverlichting bespaart per jaar circa 960.000 kWh. Voor het vervangen van verlichting  stond een gemiddelde terugverdientijd van circa 18 maanden. Door de stijgende energieprijs is dat op dit moment circa 10 maanden.

Bij de keuze voor ledverlichting bij de parkeervoorzieningen speelt niet alleen energiebesparing een rol. “Ook veiligheid en hinder voor de omgeving zijn belangrijk. Medewerkers voelen zich veiliger als er licht brandt in de garage, terwijl het voor omwonenden juist niet prettig is als parkeerverlichting altijd brandt. De gekozen oplossing komt aan beide wensen tegemoet.”

Zoals gemeld is het vervangen van traditionele verlichting door led een belangrijke maatregel om het energieverbruik te beperken. “We hebben daarbij niet alleen naar de gebouwen maar ook naar ons parkeerdek en -terrein op de locatie Utrecht gekeken. De lantaarnpalen daar zijn voorzien van nieuwe led-armaturen met geïntegreerde sensoren. Standaard staat de ledverlichting in dimstand. Signaleert een armatuur beweging dan gaat de bijbehorende groep feller branden. Is er geen beweging meer dan dimt de groep terug.”

De afgelopen jaren zijn tal van maatregelen doorgevoerd. “Variërend van isolatie, het inregelen van installaties en het gebouwbeheersysteem, WKO en warmteterugwinning bij de luchtbehandeling.”
Met de ruim 3.280 PV-panelen op de Nieuwegeinse ziekenhuislocatie is.
St. Antonius een landelijke topper in de zorg. “Op al onze daken samen liggen 4.788 panelen die jaarlijks in totaal circa 1.250.000 kWh opbrengen.”

Er staat nog het nodige op de planning, zegt Van Gameren. “Zo overwegen we uitbreiding van de WKO, heeft toepassing van waterstof voor stoomopwekking de aandacht en onderzoeken we of aansluiting op het warmtenet voor de locatie Utrecht interessant kan zijn.”

Twee voorbeelden illustreren de verkorte terugverdientijd.

Energiemonitoring helpt Van Gameren om mogelijke besparingen inzichtelijk te maken en storingen direct op te sporen. “Bijvoorbeeld een warmte- en koudeopslag (WKO)-installatie die tijdens een koude periode in storing staat, waardoor er geen warmte wordt geleverd en koude wordt geladen. Op dat moment springt de stadsverwarming bij om (dure) warmte te leveren. Veel organisaties onderschatten het belang van goed beheer en onderhoud van installaties. De tijd die ik aan monitoring kwijt ben, verdient zich dubbel en dwars terug.”

Ziekenhuizen kunnen een grote bijdrage leveren aan de verduurzamingsopgave. “Ook medewerkers realiseren zich dit. Bottom-up initiatieven zoals de Groene OK/IC en Green team Radiologie versnellen de verduurzaming van zorgprocessen. Ze worden aangedragen door onze medewerkers.”

Om gericht te werken aan de duurzaamheidsdoelstellingen op het gebied van CO2-reductie, circulariteit, medicijnresten in het water en gezonde leefomgeving is het ziekenhuis medio 2022 gestart met Duurzaam Antonius. “Het St. Antonius wil hiermee de negatieve impact op klimaat en gezondheid verkleinen en de positieve impact op gezondheid vergroten,” aldus Magda Barnhoorn, coördinator Duurzaamheid. “Binnen Duurzaam Antonius worden centrale en decentrale initiatieven gebundeld en versneld. We zien ook dat voor een deel van de medewerkers duurzaamheid het werkplezier verhoogt.”

In augustus 2022 is het St. Antonius in de stad Utrecht gestart met bezorging door fietskoeriers. “Bedoeling is dat later in een groter gebied per fiets wordt bezorgd,” zegt Van Gameren. “Buiten de regio Utrecht bezorgen we medicijnen met elektrische voertuigen en gekoelde bestelwagens die voorzien zijn van zonnecellen.”

Bezorging scheelt patiënten een bezoek aan de ziekenhuisapotheek. “Ze besparen tijd, brandstof en parkeergeld. Ook voorkomt het vervoer per fiets en elektrische auto CO2-uitstoot.”

Ook het vermijden van verspilling is een belangrijke doelstelling. Van Gameren: “Bij de verduurzaming van armaturen op de ziekenhuislocaties in Utrecht en Nieuwegein is ervoor gekozen om de behuizing in een aantal gevallen te handhaven en te voorzien van passende led-lichtbronnen. Die zijn onderhoudsvrij en energiezuinig, terwijl door het behoud van de behuizing geen grondstoffen verloren gaan. Deze circulaire overweging speelt bij steeds meer keuzes een rol.”

Energiebesparing is al jarenlang een speerpunt voor het St. Antonius Ziekenhuis. Tal van maatregelen leveren samen een flinke besparing op. Bij de verdere verduurzaming speelt de inbreng van medewerkers een belangrijke rol.

De energiekosten van het St. Antonius bedroegen in 2021 al € 5,2 miljoen. “Met de stijgende prijzen wordt energiebesparing alsmaar belangrijker. Ik ben blij dat we tijdig met energiebesparende maatregelen en zelf opwekken zijn gestart. Dat zorgt voor flinke besparingen op elektra, gas en stadsverwarming. Vanwege de stijgende prijzen zijn de terugverdientijden korter dan op basis van de businesscases werd verwacht.”

Het St. Antonius Ziekenhuis heeft klinische ziekenhuislocaties in Nieuwegein en Utrecht. Kleinere locaties zijn er in Woerden, Houten, Overvecht (Utrecht) en Tiel. Bij het St. Antonius werken meer dan 6.000 mensen.

St. Antonius sloot in 2016 aan bij het initiatief van de gemeente Utrecht om zorginstellingen te verduurzamen. “Tussen woord en daad zitten complexe besluiten,” zegt Marchel van Gameren, adviseur Energie en Planmatig Onderhoud. Het ziekenhuis behaalde in 2022 het certificaat zilver van de Milieuthermometer Zorg voor alle vestigingen in de provincie. Als een van de koplopers maakt het St. Antonius deel uit van de kenniscommunity die Provincie Utrecht ondersteunt. “Het werken met de Milieuthermometer Zorg was voor mij een stimulans om steeds meer stappen te zetten.”