Logo Provincie Utrecht

Voor een weerbare overheid

Integriteit en ondermijning
Jaarverslag 2024

Samenwerken voor
een weerbare overheid 

De provincie Utrecht staat voor complexe vraagstukken die een intensieve samenwerking vereisen rondom het thema 'weerbaarheid'. Hoe kunnen we als provincie, zowel intern als in bredere zin, weerbaar blijven tegen integriteitsschendingen, ondermijnende criminaliteit en agressie door derden?  


Ook afgelopen jaar is er veel werk verzet om de thema's integriteit, ondermijnende criminaliteit en Veilig Publieke Taak vorm te geven.
Dit is onder andere zichtbaar in de verschillende bijeenkomsten die we hebben georganiseerd voor de provincie Utrecht, waarbij Statenleden, GS-leden en ambtenaren betrokken waren. 

De thema’s integriteit, ondermijning en agressie door derden blijven we agenderen. Dit zorgt voor een veilige, prettige werkomgeving voor medewerkers en politieke ambtsdragers bij de provincie Utrecht.
En dit draagt bij dat inwoners van de provincie prettig wonen, werken en recreëren. 

Dit hebben we gedaan

14 Workshops Integriteit

Voor nieuwe medewerkers.

6 Workshops Informatieveiligheid en Privacy

1 kennissessies voor de contactpersonen IV&P

2 training voor trainees (als onderdeel van de datatraining)

3 presentaties aan teams

20 Leidinggevende

hebben de workshop integriteit en ondermijning speciaal voor leidinggevenden gevolgd: ‘Mag ik, kan ik, zeg ik’.

VOG

Een Verklaring Omtrent het Gedrag (VOG) is verplicht voor iedereen die in dienst treedt bij de provincie of werkzaamheden voor de provincie uitvoert (medewerkers en tijdelijke inhuurkrachten). Een VOG is een verklaring waaruit blijkt dat het justitiële verleden van een persoon of rechtspersoon geen bezwaar vormt voor de functie of het doel waarvoor de VOG is aangevraagd. Vanaf 2022 wordt op kwetsbare functies een uitgebreide VOG aangevraagd.  

De dag van het vertrouwen

Vertrouwen is van groot belang. De provincie Utrecht streeft ernaar een betrouwbare partner te zijn: geloofwaardig naar de burgers en andere overheden, eerlijk en stabiel naar samenwerkingspartners en een veilige, prettige werkomgeving voor haar medewerkers. Veiligheid en vertrouwen zijn nauw met elkaar verbonden. Daarom organiseert de provincie Utrecht jaarlijks de Dag van het Vertrouwen, een dag vol activiteiten die draaien om de thema's vertrouwen, integriteit en veiligheid. De dag wordt geopend door de algemeen directeur, samen met de commissaris van de Koning, Hans Oosters. 

Workshop ‘De verleiding’
De Dag van het Vertrouwen startte met de workshop ‘De verleiding’ van de Rijksrecherche. Corruptie: het komt voor. Het is moeilijk te begrijpen: hoe kun je je daar nu aan overgeven? Het is soms bijna onvoorstelbaar wat mensen bereid zijn te doen. Maar wat als we ons proberen in te leven in zo’n situatie? Krijgen we dan meer inzicht in de kracht van verleiding? En zijn wij zelf ook vatbaar voor deze verleiding? De invloed van criminelen groeit, en alleen door samen te werken kunnen we ervoor zorgen dat zij geen grip krijgen op onze organisatie. Maar dat is niet altijd eenvoudig. 

Workshop “Hier ga jij spijt van krijgen…” van Caroline Koetsenruijter   
Een op de vijf werkenden krijgt in Nederland te maken met interne agressie. Dat kan vanuit een leidinggevende maar ook vanuit directe collega’s plaatsvinden. Welke vormen komen het meest voor? Welke signalen zijn er bij collega’s die hier tegenaan lopen? Hoe word je van een omstander een opstander? Na een lezing startte regietheater. En gingen we met elkaar in gesprek  over de rol van omstander naar opstander en te leren hoe gedrag te begrenzen en te corrigeren. De vertrouwenspersonen waren aanwezig. 

Wet Bibob – Slim(mer) zoeken in Data   
Als provincie Utrecht vinden we het belangrijk om alleen samen te werken met partijen die integer en betrouwbaar zijn. De Wet Bibob is een preventief instrument om een eigen onderzoek te doen naar de integriteit van partijen. Bij dit onderzoek wordt er gebruik gemaakt van open- en gesloten bronnen. Maar waar moet je naar zoeken? Hoe ontdek je in de veelheid van databronnen dat ene brokje informatie dat je nodig hebt? In deze workshop komt aan de orde welke open bronnen je kunt raadplegen en welke slimme trucs er zijn om snel en slim te zoeken in beschikbare data op het internet. Zo kun je met beperkte tijd en middelen meer zekerheid krijgen over de partijen waarmee je wilt samenwerken.   

Informatieveiligheid en privacy – Bescherm je kroonjuwelen: gebruik een wachtwoordmanager!  
Van het aanmaken van een veilig wachtwoord met alle speciale tekens tot het onthouden van een inlog die je maar enkele keren per jaar nodig hebt, hoe onthoud je al deze verschillende wachtwoorden? 

De medewerkers van Informatieveiligheid en Privacy stonden op de Dag van het vertrouwen voor je klaar in de hal om je te adviseren welke wachtwoordmanager je kan gebruiken en hoe je deze in gebruik kan nemen.  

Veilig Publieke Taak - Samen roepen we agressie een halt toe!   
‘Omgaan met boze, agressieve burgers hoort bij het vak en je moet als ambtenaar, Statenlid of Gedeputeerde tegen een stootje kunnen.’ Zo wordt vaak gedacht als je in je werk te maken krijgt met agressie. Het hoort erbij, laat het van je afglijden. Maar op deze manier houden we agressief en intimiderend gedrag in stand. Inmiddels hebben steeds meer ambtenaren en politieke ambtsdragers te maken met agressief en intimiderend gedrag. Dat is niet normaal! Als provincie Utrecht accepteren we agressief en intimiderend gedrag niet. Met elkaar willen we dit een halt toeroepen. Dat doen we door melding te maken van dit gedrag, sanctiegesprekken te voeren met de daders en aangifte te doen.  

Samen zorgen we voor een veilige werkomgeving. Melden van dit gedrag doe je niet alleen voor jezelf, maar juist ook voor je collega’s.  

Vanuit team M&O en het Kabinet ondersteunen en ontzorgen we hierin. Ben je benieuwd hoe we dat doen? Of heb je ervaring met agressief gedrag en wil daartegen in actie komen? Kom langs bij onze stand in de hal, we gaan graag met je in gesprek!    

Integriteit – Koerskaart   
Bij de provincie Utrecht zijn er afspraken gemaakt over wat omgangsvormen en ongewenste omgangsvormen zijn en welk gedrag wel en niet acceptabel is. Maar toch lijkt het in de praktijk soms lastiger. Want wat voor de één wel een leuk grapje is kan voor een collega als kwetsend ervaren worden. De Koerskaart is een gespreksleidraad om met elkaar het gesprek te voeren. Tijdens deze dag gingen collega’s met elkaar het gesprek aan. Ook kregen zij het boek: ‘Giftig gedoe op de werkplek’ van Caroline Koetsenruijter. Hierin staat de dynamiek beschreven van ‘giftig gedoe op de werkplek’ en geeft het tips om dit met elkaar te kunnen voorkomen. Dit geeft weer input voor het voeren van een volgend gesprek.  

In 2025 wordt de Dag van het Vertrouwen weer in het tweede kwartaal gehouden. Het belooft wederom een interessante en leerzame dag te worden voor Provinciale Staten, Gedeputeerde Staten en de medewerkers van de provincie. 

Preventie en ondersteuning casuïstiek bij agressie door derden

In 2024 is er een extra focus geweest op agressie door derden richting ambtenaren en politieke ambtsdragers. Diverse bewustwordingsactiviteiten zijn georganiseerd, waaronder agressietrainingen en bewustwordingssessies. Ook is er ondersteuning gegeven in complexe casuïstiek. Vanwege deze extra focus is dit jaarverslag uitgebreid met een apart hoofdstuk over dit thema.

 

Meldpunt

In 2024 heeft de organisatie één meldpunt voor de volgende thema’s ontwikkeld: 

  • Agressie door derden 

  • Integriteit 

  • Ondermijnende criminaliteit 

Er is één centrale plek waar alle medewerkers terechtkunnen als ze tijdens hun werk tegen een situatie aanlopen die vragen oproept. Bijvoorbeeld: "Kan dit wel?", "Is dit gedrag gepast?", of "Hoort dit wel?". Achter dit meldpunt staan professionals die een duidelijk proces volgen om de melding zorgvuldig te behandelen. Dit proces zorgt ervoor dat meldingen op een zorgvuldige manier worden opgepakt, de juiste stappen worden genomen en er, indien nodig,
als organisatie van wordt geleerd.  

Samenwerken aan integriteit

BZK

Voor ambtelijke en politiek bestuurlijke integriteit werken we samen met BZK. We delen kennis en ervaring en werken met elkaar aan een weerbare overheid.

RIEC

Het Regionaal Informatie en Expertise Centrum (RIEC) Midden-Nederland richt zich op de bestrijding van ondermijnende criminaliteit. Samen met het RIEC werken we aan het tegengaan van (invloeden van) ondermijning in de regio en binnen de eigen organisatie.

Rijksrecherche

De Rijksrecherche helpt ons om weerbaarder te worden tegen (ambtelijke) corruptie. We werken samen aan het opzetten van preventieve activiteiten binnen en buiten de provinciale organisatie.

IPO

IPO staat voor Interprovinciaal Overleg. Het is een samenwerking tussen alle provincies van Nederland. We hebben een stevig netwerk ontwikkeld, waarin we ervaringen delen van alle provincies over de onderwerpen integriteit en ondermijning.

Bekijk de andere thema's

Logo provincie Utrecht

Weerbaarheid provincie Utrecht

Integriteit en ondermijning
Jaarverslag 2024

Samenwerken voor
een weerbare overheid 

De provincie Utrecht staat voor complexe vraagstukken die een intensieve samenwerking vereisen rondom het thema 'weerbaarheid'. Hoe kunnen we als provincie, zowel intern als in bredere zin, weerbaar blijven tegen integriteitsschendingen, ondermijnende criminaliteit en agressie door derden?  


De provincie Utrecht zorgt ervoor dat er integer wordt gehandeld en de organisatie beter bestand is tegen ondermijning. Dat zorgt voor een veilige, prettige werkomgeving voor medewerkers en politieke ambtsdragers bij de provincie Utrecht.
En dit draagt bij dat inwoners van de provincie
prettig wonen, werken en recreëren.

Dit hebben we gedaan

Voor nieuwe medewerkers.

14 Workshops Integriteit

6 Workshops Informatieveiligheid en Privacy

1 kennissessies voor de contactpersonen IV&P

2 training voor trainees (als onderdeel van de datatraining)

3 presentaties aan teams

20 Leidinggevende

hebben de workshop integriteit en ondermijning speciaal voor leidinggevenden gevolgd: ‘Mag ik, kan ik, zeg ik’.

VOG

Een Verklaring Omtrent het Gedrag (VOG) is verplicht voor iedereen die in dienst treedt bij de provincie of werkzaamheden voor de provincie uitvoert (medewerkers en tijdelijke inhuurkrachten). Een VOG is een verklaring waaruit blijkt dat het justitiële verleden van een persoon of rechtspersoon geen bezwaar vormt voor de functie of het doel waarvoor de VOG is aangevraagd. Vanaf 2022 wordt op kwetsbare functies een uitgebreide VOG aangevraagd.  

De dag van het vertrouwen

Vertrouwen is van groot belang. De provincie Utrecht streeft ernaar een betrouwbare partner te zijn: geloofwaardig naar de burgers en andere overheden, eerlijk en stabiel naar samenwerkingspartners en een veilige, prettige werkomgeving voor haar medewerkers. Veiligheid en vertrouwen zijn nauw met elkaar verbonden. Daarom organiseert de provincie Utrecht jaarlijks de Dag van het Vertrouwen, een dag vol activiteiten die draaien om de thema's vertrouwen, integriteit en veiligheid. De dag wordt geopend door de algemeen directeur, samen met de commissaris van de Koning, Hans Oosters. 

Workshop ‘De verleiding’
De Dag van het Vertrouwen startte met de workshop ‘De verleiding’ van de Rijksrecherche. Corruptie: het komt voor. Het is moeilijk te begrijpen: hoe kun je je daar nu aan overgeven? Het is soms bijna onvoorstelbaar wat mensen bereid zijn te doen. Maar wat als we ons proberen in te leven in zo’n situatie? Krijgen we dan meer inzicht in de kracht van verleiding? En zijn wij zelf ook vatbaar voor deze verleiding? De invloed van criminelen groeit, en alleen door samen te werken kunnen we ervoor zorgen dat zij geen grip krijgen op onze organisatie. Maar dat is niet altijd eenvoudig. 

Workshop “Hier ga jij spijt van krijgen…” van Caroline Koetsenruijter   
Een op de vijf werkenden krijgt in Nederland te maken met interne agressie. Dat kan vanuit een leidinggevende maar ook vanuit directe collega’s plaatsvinden. Welke vormen komen het meest voor? Welke signalen zijn er bij collega’s die hier tegenaan lopen? Hoe word je van een omstander een opstander? Na een lezing startte regietheater. En gingen we met elkaar in gesprek  over de rol van omstander naar opstander en te leren hoe gedrag te begrenzen en te corrigeren. De vertrouwenspersonen waren aanwezig. 

Wet Bibob – Slim(mer) zoeken in Data   
Als provincie Utrecht vinden we het belangrijk om alleen samen te werken met partijen die integer en betrouwbaar zijn. De Wet Bibob is een preventief instrument om een eigen onderzoek te doen naar de integriteit van partijen. Bij dit onderzoek wordt er gebruik gemaakt van open- en gesloten bronnen. Maar waar moet je naar zoeken? Hoe ontdek je in de veelheid van databronnen dat ene brokje informatie dat je nodig hebt? In deze workshop komt aan de orde welke open bronnen je kunt raadplegen en welke slimme trucs er zijn om snel en slim te zoeken in beschikbare data op het internet. Zo kun je met beperkte tijd en middelen meer zekerheid krijgen over de partijen waarmee je wilt samenwerken.   

Informatieveiligheid en privacy – Bescherm je kroonjuwelen: gebruik een wachtwoordmanager!  
Van het aanmaken van een veilig wachtwoord met alle speciale tekens tot het onthouden van een inlog die je maar enkele keren per jaar nodig hebt, hoe onthoud je al deze verschillende wachtwoorden? 

De medewerkers van Informatieveiligheid en Privacy stonden op de Dag van het vertrouwen voor je klaar in de hal om je te adviseren welke wachtwoordmanager je kan gebruiken en hoe je deze in gebruik kan nemen.  

Veilig Publieke Taak - Samen roepen we agressie een halt toe!   
‘Omgaan met boze, agressieve burgers hoort bij het vak en je moet als ambtenaar, Statenlid of Gedeputeerde tegen een stootje kunnen.’ Zo wordt vaak gedacht als je in je werk te maken krijgt met agressie. Het hoort erbij, laat het van je afglijden. Maar op deze manier houden we agressief en intimiderend gedrag in stand. Inmiddels hebben steeds meer ambtenaren en politieke ambtsdragers te maken met agressief en intimiderend gedrag. Dat is niet normaal! Als provincie Utrecht accepteren we agressief en intimiderend gedrag niet. Met elkaar willen we dit een halt toeroepen. Dat doen we door melding te maken van dit gedrag, sanctiegesprekken te voeren met de daders en aangifte te doen.  

Samen zorgen we voor een veilige werkomgeving. Melden van dit gedrag doe je niet alleen voor jezelf, maar juist ook voor je collega’s.  

Vanuit team M&O en het Kabinet ondersteunen en ontzorgen we hierin. Ben je benieuwd hoe we dat doen? Of heb je ervaring met agressief gedrag en wil daartegen in actie komen? Kom langs bij onze stand in de hal, we gaan graag met je in gesprek!    

Integriteit – Koerskaart   
Bij de provincie Utrecht zijn er afspraken gemaakt over wat omgangsvormen en ongewenste omgangsvormen zijn en welk gedrag wel en niet acceptabel is. Maar toch lijkt het in de praktijk soms lastiger. Want wat voor de één wel een leuk grapje is kan voor een collega als kwetsend ervaren worden. De Koerskaart is een gespreksleidraad om met elkaar het gesprek te voeren. Tijdens deze dag gingen collega’s met elkaar het gesprek aan. Ook kregen zij het boek: ‘Giftig gedoe op de werkplek’ van Caroline Koetsenruijter. Hierin staat de dynamiek beschreven van ‘giftig gedoe op de werkplek’ en geeft het tips om dit met elkaar te kunnen voorkomen. Dit geeft weer input voor het voeren van een volgend gesprek.  

In 2025 wordt de Dag van het Vertrouwen weer in het tweede kwartaal gehouden. Het belooft wederom een interessante en leerzame dag te worden voor Provinciale Staten, Gedeputeerde Staten en de medewerkers van de provincie. 

Preventie en ondersteuning casuïstiek bij agressie door derden

In 2024 is er een extra focus geweest op agressie door derden richting ambtenaren en politieke ambtsdragers. Diverse bewustwordingsactiviteiten zijn georganiseerd, waaronder agressietrainingen en bewustwordingssessies. Ook is er ondersteuning gegeven in complexe casuïstiek. Vanwege deze extra focus is dit jaarverslag uitgebreid met een apart hoofdstuk over dit thema.


Meldpunt 

In 2024 heeft de organisatie één meldpunt voor de volgende thema’s ontwikkeld: 

  • Agressie door derden 

  • Integriteit 

  • Ondermijnende criminaliteit 

Er is één centrale plek waar alle medewerkers terechtkunnen als ze tijdens hun werk tegen een situatie aanlopen die vragen oproept. Bijvoorbeeld: "Kan dit wel?", "Is dit gedrag gepast?", of "Hoort dit wel?". Achter dit meldpunt staan professionals die een duidelijk proces volgen om de melding zorgvuldig te behandelen. Dit proces zorgt ervoor dat meldingen op een zorgvuldige manier worden opgepakt, de juiste stappen worden genomen en er, indien nodig, als organisatie van wordt geleerd.  

Samenwerken aan integriteit

BZK

Voor ambtelijke en politiek bestuurlijke integriteit werken we samen met BZK. We delen kennis en ervaring en werken met elkaar aan een weerbare overheid.

RIEC

Het Regionaal Informatie en Expertise Centrum (RIEC) Midden-Nederland richt zich op de bestrijding van ondermijnende criminaliteit. Samen met het RIEC werken we aan het tegengaan van (invloeden van) ondermijning in de regio en binnen de eigen organisatie.

Rijksrecherche

De Rijksrecherche helpt ons om weerbaarder te worden tegen (ambtelijke) corruptie. We werken samen aan het opzetten van preventieve activiteiten binnen en buiten de provinciale organisatie.

IPO

IPO staat voor Interprovinciaal Overleg. Het is een samenwerking tussen alle provincies van Nederland. We hebben een stevig netwerk ontwikkeld, waarin we ervaringen delen van alle provincies over de onderwerpen integriteit en ondermijning.

Bekijk de andere thema's